- 1600 yillarinda KAHTA kazasinda konar göcer  hayati yasayan Resiler KAHTAYA tabbi olarak ce  cemaat kayitlarda bulunmaktadirlar. Yani resilerin bizlerin en eski kaynaklari Adiyaman-Kahta’da rastlanmaktadir.

 

- Riswan konar göcerleri 1600 yuzyilda Malatya sancagi sinirlari dahilinde bulunuyor(ADIYAMAN OZAMANLAR MALATYANIN BIR KAZASIYDI O YUZDEN MALATYA SANCAGI DENILIYOR) ve Kahta Kislagi ille Surgu yaylasi(google yazarsaniz atalarimizin dolastigi yerleri görmus olursunuz) arasinda konup göcuyordu. Zamanla orta anadoluya yayildiklarinda  da Maras ve guneyinde bulunan kislaklari ile Uzunyayla arasinda konar göcer  yasayorlardi.

 

- 1700 yillarinda Kahtayi ziyaret eden evliya celebi KAHTANIN kömur dagi eteginde bagli, bahceli eski tip evleri olan sirin bir kasaba oldugunu ifade etmektedir ( evliya celebi seyahatnamesi).

 

-          Haci Ömerli Asireti(Ömeranli): Reswan asiretine mensup ve KAHTA ’ya tabbi cematlarin  ilk sirasinda yeralan  Haci Ömerli Cemaati(ÖMERANLI)  1536 ’da Kaytanli adiylanda kayitlarda yer amaktadir. Nitekim Yavuz Sultan Selim devrinde 1519 yılında yapılan tahrirde, Haci Ömer Cemaati’nin hanelerinin ilk sırasında “Mehmed Veled-i Haci Ömer” isminin yer almış olması, bu cemaat isminin, Mehmed’in babası Haci Ömer’den veya aynı adı taşıyan dedelerinden birinden geldiği yolundaki kanaati güçlendirmektedir.

 

-          1519,1524 ve 1536 tarilerinde Hacimömerli imlasiyla yazilmis oldugu, sonraki devirlerdede bu ismin degistirilerek ömerler anlamina elen Ömeranli olarak degisir.  

 

-           Ancak 1600 yillardan sonraki kayitlarda  Haci ömer cemaatine rastlanmamakta yanliz kayitlarda ÖMERANLI (ÖMARANLI) adiyla bir reswan cematine rastlanmaktadir.

 

 

-          1600 yillarinda riswan asiretinin nufusu osmanli tahrir defterlerine göre söyledir:  1519 yillarinda Yavuz Sultan Selim Adiyamani ozamanki adiyla Hisn-i Mansur nufusunun kaydedilmesini ister, bundaki amac ise vergi mukeleflerini belirlemektir.

 

-          Haci Ömerli(Ömeranlinin 1500 yillarindaki nufusu): 66 hane 22 mucerred toplam tahmini 352 nufusa sahip idi. 1524 yillarinda  100 hane idi. Yani bugunku Tavsancali, Beskardes, Tavli ören, alar köyunun atalaridir. Bu köylerin nufusunu ust uste verdiginizde 400 yillik nufus artisiyla yaklasik bir dogru oranti görulmektedir.

 

-          1900 yuzyillin baslarinda II Mahmut tarafindan yapilan nufus sayiminda Resilerin yazlari Sivas uzun yaylada yaladiklarinda nufuslarinin 7 ille 8 bin kisi arasinda oldugunu söylemektedir. Burda dikkat emmmiz gereekn nokta butun resilerden bahsetmekteyim. Ömeranlilardan, Xalikanlilardan, cutkilerden vs.

 

-          Osmanli hukumeti tarafindan verilen kararda  Konyanin Esbekesan kazasina 1847 yillarinda Nasirlar ( BUGUNKI YENICOBALILAR), ve Hacilar cemaatine mensup 125 hane, sefikanli cemaatinden 115 hane , Cudikanli cemaatinden  50 hane  yerlestirilmek dusunuluyordu.

 

-          Ankara valisi Vecihi Mehmet Pasa  saltanat merkezine  gönderdigi 15 temmuz 1849 tarihli yazisinda  Resvan asiretlerinin tespit edilen nufus haneleri söyledir: Ankara Budazköyu: 150 hane, Kirsehir cicek dagi: 500 hane, Aksaray: 150 hane , Konya ovasinda ise 1000 hane bulunmaktadir.

 

-          1851 yillarinda zorunlu iskan sonucu resilerle birlikte afsar asiretide zorunlu iskana tutuldu. Bu iki asiret Bozok, Ankara, Amasya, Cankiri, Sivas, Kayseri, Konyaya yerlestirilmislerdir.

 

-          Risvan asiretinin 1600 yuzyill baslarinda Malatya sancagina bagli Kahta kazasina bagli olarak yasadiklarini belirtmistik.

 

-          Zaman ilerledikce asiretin buyumesi yuzunden bölgedeki otlaklar yeterli gelmemesi sebebiylen,  Kahta  Adiyaman sinirlarindan cikarak ozamanlar sivas sancagi sinirlarina bagli olan ayni zamanda Maltya, Maras, Kayseri ve Sivasin ortak siniri olan Uzun yaylaya yönelmislerdir. 1800 yillarina geldigimizde ise asiret dahada buyudugunden Daha batiya ve kuzeye yönelmislerdir: Kirsehir, Konya ,Ankara, Yozgat gibi orta anadolunun hemen hemen her tarafina dagilirlar. Tabiki bu yerlesimler Osmanli yönetiminin zorunlu iskan politikalari tarafindan yapilmistir. Göcun sebebi gittigi yerlerde yerlesik halk tarafindan saldiriya ugramalarindan ve zorunlu iskandandir.

 

-          Resiler 1700 yillarinin ortalarindan itibaren bir Turk asireti olan Turkanli asiretiyle beraber hareket ederler. Ortak yaylalari kullanirlar. Kesin bir bilgim yok ama kulu ve Kirsehirdeki bugunk bir bölum turklerin atalari olabilirler.

 

-          Malatya kazasinin Kahta nahiseyinde Terbal köyunde 1718 yillarinda Halikanli asiretine bagli bir kac kisi Kendi asiretlerinden olan baska adamlari yaralarlar bu kavgada Mir Mehmet, Nazir Huseyin bir köyu atese verirler yil 1718 osmanli arsivlerinde yerini almaktadir.Yine ayni yillarda halikanli asiretine bagli bu eskiya gurubu Kahtada harac toplar.

 

-          1738 yillarinda Resilerin bir baska kolu olan Malatyanin Derende kazasinda  yasamakta olan Ferhat oglu Ibrahim, Molla Hasan oglu Huseyin, Zelihanin oglu Ebubekir, Cudikanli Ibrahim vs cevre köylerden zorla bugday arpa toplamaktaydilar.

 

-          1756 yillarina geldiklerinde resilerin sayilari epey cogaldigindan gectikleri tarlalara koyunlarla zarar veriyorlardi bunlarin coguda yerlesik halk tarafindan uyduruluyordu.  Bu Padisaha sikayet edilmisti. Bu Sikayetlerin cogu kastiydi ve cogundan berat etmislerdi. Cunku yerlesik olan köyluler resileri arazilerinin yakinlarinda görmek istemiyorlardi.

 

-          Yerlesik halk  ekinlerini korumak icin  bu konargöcer halka  agir suclar itham ederek devlete sikayet etmislerdir.  1750 yillarin ortalarinda BAZI resi kollari Adiyaman-Kahta yani Malatya sancagini terkederek otlak bulmak icin Sivas Divrigi’ye gelirler. Burda resiler tekrar devlete sikayet edilirler. Resi asiretinin Dalyanli ve Ömeranli(bizler) cemaatleri  Geldikleri yerlere yani yaylaklarina gitmeyerek burda kalmak isterler. Dalyanli ve Ömeranli(bizler) cemaatleri  Sivas valisine sikayet edilir ama Bu iki cemmat suclardan berat ederler.

 

-          Yukaridaki bu olayin bir benzeri 1777 yillarinda risvan asiretinden Mendollu, celikanli cematleri kendileri gibi konar göcer olan Karaseyh asireti( asiretin bir bölumu bugun Agri-Dogubeyazitta yasamaktadir), Beydili asiretlerine uyarak kendi geldikleri yaylaklarina dönmezler ve ordaki yerli halklarla sivasta aralarinda kanli kavgalar cikar. Alacahan, Divrigi, Arguvan halklariylan kanli catismalar olur. Sebep ise artik yaylalarin konar göcerlere yetmemesidir.

 

-          Benzeri bir olay 1781 yillarinda gecer Ömeranlilar  yayla giderler orada Alacahan’da derbendiyle yaylaklar yuzunden giristikleri kavgada derbendler yozgata göcetmek zorunda kalmislardir. Derbendler ozamanlar padisaha bagli önemli yollari koruyan görevli kimselerdi, bugunku koruyucu sistemi gibi bir sey denilebilir. Bu durumda derbendler Ömeranlilari Sivas ve Bagdat valiklerine sikayet ederler, sikayetlerin ise Ömeranlilarin burdan surulmesi ve zorunlu iskana tabi tutulmasi gerektigi söylenir.

 

-          1821 yillarinda kislari orta anadoluda   Bozok, Kirsehir, Haymana kislayan  resiler yazlarida eski yaylarina giderler(DIKKAT RESILERIN ORTA ANADOLUDA YERLESEN KOLLARI ARASINDA HALA ÖMERANLI CEMAATI GECMEMEKTEDIR YANI , ÖMERANLILAR HALA  TAVSANCALIYA YERLESMEMISLERDIR).

 

-          Resiler osmanli tarafindan tehdit edilselerde onlara ayni sertlikle cevap vermislerdir.

 

-          1849 yillarina geldigimizde ömeranlilar artik orta anadoluda yerlerini almaktadirlar. Konya valisi padisaha gönderdigi 7 ocak 1849 tarihli yazisinda bazi risvanlarin orta anadoluda eskiyalik yaptiklari muhtarin oglunu öldurdukleri bildirilir.Görevli 60 asker Kulu köyune durum degerlendirmesi icin gönderilirler.  Resilerden olan bu eskiyanin pesine bu suvariler dusunce o siralarda bölgede bulunan resilerin bir kolu olan ÖMERANLILARA bu eskiyalar karisip izlerini kaybettirirler. Ömeranlilarin eskiyaya sahip cikmalarindan sonra  60 suvari yuzlerce Ömeranliyla kanli bir catismayi göze alamyinca takipten vazgecerler. Ilkez burda Ömeranli adi ortaanadoluda gecer. Buyuk ihtimale daha önce buraya gelmis resilerden buralar hakinda bilgileri vardi yada kendileride daha önce gelmis olabilirler ama Ömeranlilar kanimca 1800 yillarindan sonra orta anadoluda görulmuslerdir.

 

-          Asiretler arasinda kavgalar hep ön plana cikarilsada asiretlerin arasinda dayanisma cok gucluydu. Resiler Raka (bugunku suriye sinirlari icerisinde) isyaninda osmanliya karsi savasan Barak, Karaseyh, iskandan kacip resilere sigindilar.

 

Not : yazi tamamiyla Osmanli Basbakanlik arsivi kaynaklidir hicbir sözlu tarih katilmamistir. Yanliz bu yazili kaynaklar,  yaslilarimizin cogunun anlatigi göc yoluyla birebir bagdasiyor. Adyaman, Sivas uzun yayla, Kirsehir, Maras duydugum hep göc yollariydi.

 

. Birde orta anadolu homojen bir yapi olusturmadigindan, resilerden baska asiretlerde buraya yerlesmislerdir. Örnegin Badili asireti Urfada yerlesik durumdalar. Web sayfalari http://www.badillilar.com/tr/badilli-iskan-yerleri

 

Göç Edilen Yerler( Burasi Malperan Kurde kirsehir  sayfasindan alinmistir)  
Tahrir defterlerinde ve başka belgelerde göç edilen, gidip gelinen ve sonradan yerleşilen yerler konusundada bilgiler mevcuttur. 16. yüzyıl sonlarından itibaren  bulundukları Zülkadriye Eyaletinin sınırları dışına çıktıkları, tarihi süreç içerisinde iskân ve benzeri nedenlerle,

Halep taraflarına,

Orta Anadolu bölgesine,

 Kastamonu,

Antalya,

 İzmir şehirlerine; 

Edirne ve

Varna’ya kadar olan sahalarda yaylayıp kışladıkları belirtilmektedir.
Reşi Aşireti’nin Hamidli Cemaati’nin adını taşıyan köylere Malkara,

Akçekızanlık,

Edirne,

Saruhan’da Kırkağaç,

 İzmir ve Kastamonu’da rastlanmaktadır.“
Hacılar ismini taşıyan köyler, Rumeli’de Edirne ve Varna’da, Anadolu’da Kayseri, İzmir Bergama’da (iki köy), Konya, Kırıkkale ve Hatay’dan Ordu’ya kadar 22 ilde bulunmakta ve bu köylerin isimlerini Reşi Aşireti’nin Hacılar Cemaati’nden almış oldukları“ ifade edilmektedir.
Yine Bektaşlı Cemaati’nin adını alan köylere Kayseri ve Hatay’da Rastlanılmaktadır. Konya’nın Dumanlı köyü de adını, bu aşiretin Dumanlı Cemaati’nden almış olmalıdır. Aşiret veya cemaat adı alan köylerin yanı sıra mahallelere de rastlamak
Cumhuriyet döneminden önce küçük bir köy olan Çelikan, 1954 yılına kadar“Çelikan” adıyla Malatya’ya bağlı bir bucak merkeziydi. Bugün Adıyaman iline bağlı bir ilçe merkezi olan Çelikhan, ismini Reşi aşireti’nin yukarıda belirtiğimiz Celikanlı Cemaati’nden almış olabilir. Yine aynı ilçeye bagli Köseusağı, Samsad nahiyesi’ne bağlı Köseler köyü, Kahta ilçesine bağlı Köseler, Besni Çakırhöyük Bucagi’na bağlı Kösyanli ve Köseceli köyleri, yine Besni ilçesi Tut Nahiyesi’ne bağlı Köseli Köyü de, isimlerini Reşi asiretine kolu Köseyân (Köseyânlı) cemaatinden aldıkları tahmin edilmektedir.

Kahramanmaraşın Türkoglu ilçesine bağlı Çakallıçullu ve Çakallı Hasanaga, Adiyaman merkez ilçeye bağlı Çakal, Besni Merkez Nahiyesine bağlı Çakallı Köyleri adlarını Reşilerin “Çakallı” Cemaati’nden almış olmalıdırlar.

Kırşehir, Bala, Polatlı, Haymana, Kulu, Cihanbeyli, Gölbaşı, yörelerindeki Reşi aşiretine bağlı kolları ve köyleri bir dahaki bölümde teferruatı ile ele alacağımızdan dolayı şimdilik değinmiyoruz.

 

 

Yazinin devaminda görusmek uzere hoscakalin.

 

Sivas uzun yayladan bir göruntu: